Homilie voor het hoogfeest van de Heilige Drie-Eenheid

4 juni 2023

Evangelie: Joh 3, 16-18
In die tijd zei Jezus tot Nikodemus: ‘Zozeer heeft God de wereld liefgehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven, opdat al wie in Hem gelooft niet verloren zal gaan, maar eeuwig leven zal hebben. God heeft zijn Zoon niet naar de wereld gezonden om de wereld te oordelen, maar opdat de wereld door Hem zou worden gered. Wie in Hem gelooft, wordt niet geoordeeld, maar wie niet gelooft, is al veroordeeld, omdat hij niet heeft geloofd in de Naam van de eniggeboren zoon van God.’

Op de eerste zondag na de paastijd
viert de Kerk het hoogfeest van de Heilige Drie-Eenheid,
dus eigenlijk het hoogfeest van God, of zullen we maar zeggen:
het hoogfeest waarop we gedenken – en dat is meer dan ‘denken’ –
wie God is, hoe Hij zichzelf openbaarde in de mens Jezus van Nazaret.
Als we dan het Johannesevangelie durven beschouwen
als het ‘verslag’ van die openbaring, dan kunnen we kort stellen:
God, die zich openbaarde in de mens Jezus van Nazaret, is liefde.
Liefde betekent altijd zelfgave en ontlediging.

In het derde hoofdstuk van het Johannesevangelie
geeft de evangelist, in de vorm van een nachtelijk gesprek
tussen Jezus en de farizeeër Nicodemus, aan de lezer
een schitterende catechese of geloofsonderricht.
En drie verzen daarvan
– dit jaar de evangelielezing van het hoogfeest van de Heilige Drie-Eenheid –
geven de boodschap van het evangelie kernachtig weer.
Alle belangrijke begrippen waarrond die boodschap draait komen er in voor:
God, Zoon, wereld, liefde, leven en geloof.
God bemint de wereld. Bedoeld wordt: de mensen.
Liefde is het brandend verlangen naar het leven van de geliefde,
naar leven voor de geliefde.
En liefde is ook dat verlangen omzetten in zorg voor dat leven.
Daarom heeft God zichzelf en zijn liefde geopenbaard in een mens, zijn Zoon.
Die mens openbaart de waarheid over Gods liefde en de weg ten leven.
Geloven is die waarheid aannemen en die weg ten leven bewandelen.
Het is aannemen dat God liefde is, dat Hij wil dat wij leven.
Het is in alle vrijheid de aangeboden weg ten leven bewandelen.
Ook de waarheid over wat leven nu juist betekent en inhoudt wordt dus geopenbaard.
Leven is meer dan overleven en een strijd voeren om te overleven,
om zo lang mogelijk en zo gezond mogelijk in leven te blijven,
om zo lang mogelijk en zo fit mogelijk die overlevingsstrijd te kunnen verderzetten,
om zo lang mogelijk het ‘ik’ te laten genieten van al het materiële
en zolang mogelijk een belangrijk en waardevol iemand te zijn in de ogen van anderen.
De boodschap van het evangelie is dat men pas leeft als men die overlevingsstrijd staakt
en de zin van het leven ontdekt in een leven in eenheid met God,
dus in een leven van liefde, want God is liefde.
De boodschap van het evangelie is dat de zin van het leven pas oplicht
daar waar de materialistische en op overleven en vermaak ingestelde mens verzucht:
“Dat is hier geen leven meer..”

God is liefde en niets anders dan liefde.
Liefde is gerichtheid op de ander.
Als God eeuwig is en als God liefde is
dan is er ook al altijd een Ander op wie God gericht is.
Dat is de betekenis van liefde, van zelfgave en ontlediging:
niet gericht zijn op zichzelf, maar ons ‘ik’ richten op de andere,
zoals we in een goed gesprek al onze aandacht richten op de andere,
zoals we in gebed al onze aandacht richten op God, niet op onszelf.
Liefde is het richten van onze aandacht op de andere
en daarmede ook onszelf geven aan de andere.
De eerste gave van de zelfgave is aandacht en tijd.
Daarin is ook de ontlediging van de navolging gelegen.
Ontlediging van zichzelf betekent geen vernietiging van het ‘ik’,
noch een ondankbaar verdrijven van de genietingen van het ‘ik’.
Het is alleen een kwestie van ophouden te strijden voor zelfbehoud,
ophouden met te leven met louter een gerichtheid op zichzelf.
Dat dit ophouden leidt tot echt leven en geluk
blijft een moeilijke boodschap
die alleen in de beleving kan begrepen worden,
zoals allen wie in het water springt
ervaart dat het water ons dragen kan.

Omslagfoto: Afbeelding van Avelino Calvar Martinez via Pixabay