Homilie voor de 17de zondag door het jaar
30 juli 2023
Eerste Lezing: 1 Koningen 3, 5. 7-12
In die dagen verscheen de Heer ‘s nachts in een droom aan Salomo en zei: ‘Wat wilt ge dat Ik u geef?’ ‘Heer mijn God, Gij hebt uw dienaar tot koning verheven hoewel ik maar een jonge man ben en nog niet weet wat ik doen of laten moet. Zo staat uw dienaar temidden van het volk dat Gij uitverkoren hebt, een groot volk, zo groot dat het niet te tellen of te schatten is. Geef dus uw dienaar een opmerkzame geest, om recht te kunnen spreken voor uw volk en onderscheid te kunnen maken tussen goed en kwaad. Want wie is in staat recht te spreken voor dit grote volk van U?’ Dit verzoek van Salomo behaagde de Heer. En God zei tot hem: ‘Omdat ge juist dit gevraagd hebt en niet gevraagd hebt om een lang leven, ook niet om rijkdom, evenmin om de dood van uw vijanden, maar omdat ge inzicht gevraagd hebt om recht te kunnen spreken, daarom voldoe Ik aan uw verzoek en geef Ik u een geest vol wijsheid en inzicht, zoals vóór u niemand heeft gehad en ook na u niemand zal hebben.’
Evangelie: Matteüs 13, 44 e.vv.
In die tijd zei Jezus tot de menigte: ‘Het Rijk der hemelen gelijkt op een schat, verborgen in een akker. Toen iemand hem vond, verborg hij hem weer, en in zijn blijdschap ging hij alles te gelde maken wat hij bezat en kocht die akker. Ook gelijkt het Rijk der hemelen op een koopman, op zoek naar mooie parels. Toen hij een parel van grote waarde had gevonden, ging hij alles verkopen wat hij bezat en kocht haar.’
Voor koning Salomo is wijsheid belangrijker dan een lang leven,
belangrijker en kostbaarder dan rijkdom, die alle zekerheid en plezier kan verschaffen
en belangrijker dan veiligheid en macht.
Hij gelijkt daarmee op die landman en die koopman,
die de gevonden schat en parel veel kostbaarder achten dan hun hele bezit.
Maar wat is wijsheid?
Echte wijsheid is anders dan het vele weten,
dan de kennis waarnaar velen zo gulzig op zoek gaan.
Echte wijsheid is anders dan de kennis die mensen de status van wijze bezorgt,
een status waardoor je uitgenodigd wordt in praatprogramma’s
of geïnterviewd wordt met een indrukwekkende boekenkas op de achtergrond.
Echte wijsheid is hetgeen mensen leidt naar diepe vrede en vreugde, naar echt geluk.
Wijsheid hebben we niet in onszelf.
We vinden wijsheid, we ontdekken ze,
net zoals de landman en de koopman de schat en de parel vinden,
hetzij bij toeval, hetzij na een lange zoektocht.
Waar is wijsheid te vinden?
Niet in onszelf en dus ook niet in de zo geprezen intuïtie.
Bij medemensen?
Ja, bij wijze medemensen,
mensen die in het schenken van hun wijsheid
geen enkele verborgen agenda hebben
maar alleen het geluk van anderen op het oog hebben.
Bij de massa is geen wijsheid te vinden.
Ook de natuur en het leven zelf zijn leermeesters,
al je de lessen maar wilt lezen.
Om wijsheid te vinden is grote aandacht en luisterbereidheid noodzakelijk.
Echte wijsheid is ook niet wat het verstand beroert,
wat ons interessant lijkt en ons interessant maakt.
Wijsheid beroert het hart en maakt enthousiast.
Een wijs inzicht kan heel ons leven veranderen,
stelt ons in staat boven onze vermoeidheid en gewoontes uit te stijgen,
overmoedig nieuwe wegen te gaan en echte offers te brengen.
Wijsheid vervult, als ze aangenomen wordt, van vreugde, van blijdschap.
Wijsheid is bij God te vinden.
Wijsheid zoeken is luisteren naar wat God te zeggen heeft.
Tot ons heeft Hij gesproken in Jezus, de Christus.
Christus is de schat, is de parel.
Hem ontmoeten, echt ontmoeten, vervult van enthousiasme en vreugde,
Hem vinden als de weg, de waarheid en het leven.
De wijze is diegene die van bij de boekenkas opstaat en navolgt.
Maar als Christus de wijsheid is, de weg en waarheid ten leven,
dan beseffen we dat ware wijsheid ook voor velen ergerlijk kan zijn,
zoals Jezus’ woorden velen ergerden.
We mogen nogmaals verwijzen
naar het einde van de zgn. Broodrede in het evangelie van Johannes:
Toen zij dit hoorden, zeiden velen van zijn leerlingen:
“Deze taal stuit iemand tegen de borst. Wie kan daar naar luisteren?” (…)
Tengevolge hiervan trokken velen van zijn leerlingen zich terug
en verlieten zijn gezelschap.
Waarop Jezus aan de twaalf vroeg: “Wilt ook gij soms weggaan?”
Simon Petrus antwoordde Hem: “Heer, naar wie zouden wij gaan?
Uw woorden zijn woorden van eeuwig leven. (6, 60.66-68)
Om jezelf en het leven te vinden moet je jezelf verliezen.
Sterven om te worden. Sterven om echt te leven.
Dat is samengevat de wijsheid van Jezus, de wijsheid die Jezus is.
Over die wijsheid schrijft Paulus aan de Korintiërs:
Joden eisen wonderen, heidenen verlangen wijsheid.
Maar wij verkondigen een gekruisigde Christus,
voor de Joden een aanstoot, voor de heidenen een dwaasheid,
maar voor hen die geroepen zijn, joden zowel als heidenen,
is Hij Gods kracht en Gods wijsheid.
(1 Kor 2, 22-24)
Die wijsheid is blijvend en niet bepaald door de tijdgeest.
Wereldse wijsheid wel.
Wat gisteren wijs leek is vandaag dwaas
en wat vandaag als wijs en verstandig doorgaat
zal morgen misschien een meewarige glimlach ontlokken.
Bij de aanvang van het proces tegen de terroristen van Zaventem en Maalbeek
leek het voor velen dwaas een volksjury aan zo’n proces te laten deelnemen.
Nu ze een wijs en verstandig oordeel hebben geveld
dat bovendien ook nog de slachtoffers tevreden stelt, is die kritiek verstomd.
Tenslotte nog iets over ware wijsheid.
Er is een Joods gezegde dat zegt dat de wijsheid
in de wereld ronddwalen moet.
Ze klopt immers overal aan, maar vindt nergens onderdak,
nergens een huis waar niet alleen geluisterd of gediscussieerd wordt
– want praatbarakken zijn er genoeg -,
maar een huis waar het woord Gods
met vreugde en enthousiasme ontvangen en beleefd wordt.
Laten we ons hart voor Gods wijsheid openstellen.
