Waar draait het om in de zondagsviering, die we missen?
In normale tijden komen we met de Oostendse groep voor Christelijke Meditatie (CM) samen in de Sint-Franciscuskerk op de eerste en derde dinsdag van iedere maand. De bijeenkomsten, die aanvangen om 19.30 uur, volgen strikt het schema dat ‘voorgeschreven’ is voor de meditatiegroepen die deel uitmaken van de Wereldgemeenschap voor CM. Voorafgaand aan de eigenlijke meditatietijd is er een vorm van onderricht. Daarvoor putten we altijd ‘leerstof’ uit een ‘handboek’. Dit werkjaar is dat handboek Laurence FREEMAN, Goed werk. Hoe meditatie je persoonlijk en professioneel leven verandert. Nu we niet meer fysisch samenkomen, bieden we dat onderricht via mailing online aan. Het hoofdstuk van ons handboek, waar we de leerstof uit geput hebben voor het onderricht van 5 januari, draagt als titel: Voordelen en vruchten.
Waarom?
Het verstrekt informatie over hetgeen meditatie met ons doet. Je zou ook kunnen zeggen: over het waarom van mediteren. Voor de (hedendaagse) mens die gericht leeft op wat nuttig en aangenaam is, voor wie alles een doel moet hebben, voor wie gefocust is op resultaat, op succes, voelt en denkt vanuit een management-filosofie, zijn dat wellicht dé bladzijden van het boek en gaat er bij het woord ‘voordelen’ een lichtje flikkeren. Is er bij jullie misschien ook interesse voor een antwoord op de vraag naar de ‘voordelen en de vruchten’ van de zondagsviering, nu jullie deze moeten missen? Wat doet die viering met ons? Waarom de zondagsviering bijwonen? Waarom mediteren? Waarom christen zijn?
Het waarom van titels voor boeken
Timothy Radcliffe (London, 1945), de voormalige magister-generaal van de dominicanenorde, schreef in 2005 een boek, What is the point of being a Christian? De eerste uitgave van de Nederlandse vertaling (2007) kreeg als titel: Waar draait het om? als je christen bent. Maar de uitgevers dachten in 2016 dat die titel niet zo goed verkocht en de tweede uitgave een titel diende te hebben die directer aansprak: Waarom ik christen ben. Ons meditatie-handboek heeft als Engelse titel: Good Work. Meditation for personal & organisational transformation. De Nederlandse vertaling ervan luidt: Goed werk. Hoe meditatie je persoonlijk en professioneel leven verandert. Persoonlijk vind ik ‘en professioneel’ erover. Maar daarmee ligt het boek bij ons misschien meer in de markt. Uitgevers hebben nu eenmaal eveneens een commercieel doel. (Er bestaat immers ook zoiets als benedictijnse of ignatiaanse spiritualiteit voor ondernemers. Daar is interesse voor…) Die ondertitel geeft al een aanzet op de vraag: Waarom mediteren?Ik hou echter meer van Radcliffe’s titel en dus zou het kunnen worden: ‘Waar draait het om als ik mediteer.’ Waar draait het dan om in onze zo gemiste zondagsvieringen? En: is het dan daarom dat we ze missen?
Voordelen en vruchten
Freeman geeft wat meditatie betreft dit antwoord: het draait niet om techniek (wat onze meditatievorm betreft in één minuut uit te leggen!!), maar om een discipline. Het draait niet om de voordelen van meditatie, maar om de vruchten. Hoe zouden we dat naar de zondagsviering kunnen vertalen? Welke zijn daar de ‘technieken’? de ‘voordelen’? En de vruchten? Freeman maakt het onderscheid, zeg maar het verschil tussen voordelen en vruchten duidelijk. ‘Voordelen’ zijn de meetbare resultaten van meditatie, wetenschappelijk onderzocht, vastgesteld en gemeten, resultaten op het lichamelijk, psycho-somatisch en psychologisch vlak. Bijvoorbeeld: goed voor de bloeddruk, het cardio-vasculair systeem, de concentratie, het groeiend zelfvertrouwen, het vermogen om beter te kunnen organiseren, rustiger moeilijke situaties aan te kunnen en bij kinderen door een betere concentratie betere studieresultaten! Dezelfde resultaten of ‘voordelen’ zijn te constateren bij mindfullness en transcendente meditatie (TM). Men hoeft alleen maar even de websites van dezen te bezoeken. Je leest er o.a.: Verder vind ik het van belang dat er veel wetenschappelijk onderzoek over is gepubliceerd, meer dan over welke andere technieken voor meditatie of zelfontplooiing ook. Dat onderzoek laat zien dat de techniek (TM)werkt en gunstige effecten heeft op tal van gebieden. Allen daarheen!!
Trouw blijven zitten
Ik blijf echter zitten in mijn mediteren en straks weer in de zondagsviering. ‘Blijven zitten’ heeft bij ons ook de betekenis van niet geslaagd zijn, geen resultaat behaald hebben waardoor je naar een volgend niveau moogt overstappen, richting ‘master’. Goed. In die zin blijf ik ook zitten. Ongetwijfeld. Ik blijf al ruim 40 jaar zitten. Zolang ik priester ben. Ik zal niet ontkennen dat meditatie en de liturgie mij ‘gevormd’ hebben. Ik wil om de ondertitel van Freeman eer aan te doen ook zeggen: ze hebben me ‘veranderd’, ‘getransformeerd’. Maar dat was nooit het ‘waarom’ in de zin van ‘vooropgesteld doel’! Ik mag in alle eerlijkheid stellen: het is me nooit daarom te doen geweest. Het draaide altijd om in Zijn aanwezigheid te willen zijn en ‘genade te vinden in Zijn ogen’. Daarom heb ik moeite met al te geënsceneerde en gekunstelde liturgie, liturgie met een draaiboek…
Met en bij iemand zijn
Ik vroeg aan een Ghanese jongvolwassene wat liefde voor hem betekent. Hij antwoordde onmiddellijk: You like to be with some one. (Ik zou moeten Nederlands praten om zijn ‘inburgering’ te vervolmaken – het voordeel- en vruchtdenken –, maar we voelen ons meer op ons gemak in het Engels, de taal van zijn kindertijd.) Draait het ook daarom in de zondagsviering die we missen? Ik hoop het. Maar daar hebben we eigenlijk de zondagsviering niet voor nodig! Want Hij is altijd bij ons en in ons. Om bij Hem te zijn hoeven we maar in onze binnenkamer te treden, in het verborgene, waar Hij op ons wacht. Het draait in de eucharistieviering (die we missen) wel degelijk daarom, maar wellicht ook nog om iets anders…
Goed zijn en worden
In het boek Anam Cara: Mystiek uit de keltische Wereld van John O’Donohue lees ik: De Ierse schrijver Sean O’Faolain heeft gezegd: ‘In de tegenwoordigheid van goede muziek hebben we geen ander alternatief dan goed te leven.’ In de aanwezigheid van God hebben we geen ander alternatief dan goed te zijn, goed te worden. Maar draait het om die Aanwezigheid?
Pastoor Dirk (wordt vervolgd)